Werk& sprak met Frans Meeuwen, teamleider studentenondersteuner en leidinggevende. Frans heeft een interessante kijk op leiderschap en deelt zijn ervaring rondom de ziekte en het overlijden van een medewerkster.

Wat is er aan de hand?
Frans vindt het belangrijk dat je als leidinggevende openstaat voor medewerkers die hun privé situatie met je willen delen. Als leidinggevende zie je soms dat er iets speelt. Een tip die Frans geeft: stel de vraag ‘Wat is er aan de hand?’. Ga het open gesprek aan als je merkt dat het niet goed met iemand. Probeer het zo feitelijk mogelijk te houden, beschrijf wat jij ziet. Vervolgens hoop je dan dat de medewerker de ruimte voelt om erover te delen.

In de nieuwsbrief schrijft Frans bewust persoonlijke stukjes: dat er een scheur in het dak zit, over de kippen. Impliciet wil hij een signaal afgeven dat de medewerkers hem ook mogen kennen.

Do’s en don’ts
Als je eenmaal een medewerker op gesprek hebt die met jou wil delen, dan heeft Frans een aantal do’s en don’ts:

DO

• Oprechte interesse voor de ander vanaf het begin;
• Respect voor de ander, als deze een andere kant op wil dan jij;
• Gebruik metaforen die de ander ook gebruikt (zoals een rijdende trein die doordendert, mist in je hoofd, door de grond zakken);
• Wees niet bang voor tranen! Dan heb je iets te pakken;
• Blijf checken of het oké is om ergens over door te vragen.

DON’T

• De ‘waarom’ vraag. Hier zit gelijk een oordeel in. Dan voelt een medewerker gelijk dat hij zich moet verdedigen.
• Zelf dingen invullen voor de ander;
• Ongevraagd advies geven.

Eigen regie
Karlijn kwam bij Frans op sollicitatiegesprek. Ze was open over het feit dat ze kanker had en in de afrondende fase zat van de behandeling. Dat ze zo open was gaf Frans alleen maar meer aanleiding om haar aan te nemen. Helaas kwam de kanker uiteindelijk terug en begon haar ziekteproces opnieuw. Eigen regie van de medewerker in dit proces is volgens Frans heel belangrijk. Hij gaf Karlijn dus de keuze hoe zij het wilde vormgeven en stelde haar de vraag of ze wilde aangeven wat ze wel en niet kon. Met wel weer de controlevraag: is dat oké?

Het kan zijn dat iemand niet zelf de regie neemt of wil nemen. Geef dan ruimte aan de ander om aan te geven wat hij of zij wél wil.

Je mag niet altijd helpen
Als een medewerker ziek wordt, dan is dit ook voor de leidinggevende een moeilijk proces. Zakelijk gezien is er een overlijdensprotocol (bij veel bedrijven). Maar Frans geeft aan dat het fijn kan zijn als je kunt sparren met een collega leidinggevende die het ook heeft meegemaakt. Of als je terecht kunt bij andere collega’s, gewoon om even jouw verhaal kwijt te kunnen.

Naast dat je zelf op jouw eigen manier met de situatie omgaat, zal de zieke medewerker ook op zijn of haar eigen manier met de situatie omgaan. Frans geeft de medewerker eigen regie over het proces. Maar toch ben je snel geneigd om te willen helpen. Onthoud dat je als leidinggevende niet automatisch een coach of hulpverlener bent en dat elke medewerker, elk proces, anders is. Soms mág je van de medewerker niet helpen. Accepteer dit dan ook.

Zoek naar antwoorden en oplossingen
Volgens Frans is het de verantwoordelijkheid van jou als leidinggevende om zelf de antwoorden te zoeken op vragen die je hebt, protocollen die er zijn, enzovoort. Maar je moet ook met de vragen van de zieke medewerker aan de slag. Alles kunnen en weten is onmogelijk. Gebruik jouw netwerk en ga op zoek naar oplossingen voor de dingen die jij niet kunt bieden of antwoorden op de vragen waarop jij het antwoord niet weet.

Als je nog nooit te maken hebt gehad met het overlijden van een medewerker, is dat best heftig. Zoek zelf steun, steun jouw medewerker en vooral: ben niet bang voor tranen!