Werk& sprak Roos Hijner: zij deelde met ons hoe het was om haar vader te verliezen en welke inzichten haar dat heeft gegeven.  

Roos Hijner (34 jaar) werkt als Arbeids- en organisatiedeskundige op de afdeling P&O Gezondheid in het UMC Utrecht. Zij houdt zich dagelijks bezig met het gezond en veilig werken van alle mensen die in het UMC Utrecht werkzaam zijn. ‘Het is interessant wat mensen meemaken in hun leven en wat de invloed daarvan is op werk. Dat gaat vaak over stress, en er zijn ook andere, externe en persoonlijke factoren die minder zichtbaar invloed hebben op werk. Daar is rouw er één van.’

Februari 2020 verloor ze haar vader vrij plotseling. Het jaar daarvoor maakte ze een heftige relatiebreuk mee. Zij heeft dus zelf meerdere keren aan den lijve ondervonden hoe je rouw meeneemt naar je werk. Rouw gaat over verliezen in bredere zin, en niet per definitie over de dood.

Ik stond bij het koffieapparaat toen ik het bericht over zijn diagnose op de app las, ik was met stomheid geslagen. Daarna volgde een waas van onzekerheid rondom mijn vader: wat gaat er gebeuren, hoe lang gaat het duren? Ik heb gelijk mijn leidinggevende op de hoogte gebracht, aangegeven dat ik niet wist hoe lang het zou duren. Dat ik graag wilde blijven werken, en dat ik wel afgeleid was door alles wat er rondom mijn vader speelde. Mijn collega’s vroegen me wat ik op school deed. ‘Hoe bedoel je?’, was mijn antwoord, ‘ik moet gewoon werken.’ Werk is een sociale aangelegenheid, en iets wat mijn vader belangrijk vond, dus dat heb ik met de paplepel meegekregen. En omdat veel van mijn collega’s ook mijn vrienden zijn, was het fijn om op het werk te zijn en dat zij checkten hoe het met me ging.

Tot de dag van de begrafenis heb je superveel aandacht, liefde, kaarten, bloemen en appjes. Na de begrafenis begint de rouw pas. Ondertussen is het voor niemand meer belangrijk, dan leeft het letterlijk voor niemand meer en moet je het zelf doen. Ik ben niet zielig, ik hoef niet anders te worden benaderd. Tegelijkertijd was het wel fijn als mensen wisten wat er in mijn lijf, mijn hoofd en mijn hart door zijn overlijden aan het gebeuren was. Rouw voelt als een soort onzichtbaar monster dat je bij je hebt, waarvan het fijn is dat mensen het weten.

Het was zoeken hoe mezelf te uiten, en toen ik dat deed was het een fijn gevoel: the word is out. Dan heb je ineens hele andere gesprekken vanuit ieders ervaring en kun je elkaar tips geven: hoe is het voor jou en hoe is het voor mij? Zo helpen we elkaar in de grote wereld van de rouw-onwetendheid.

Werk heeft voor mij een dubbele betekenis: het is een manier om even weg te gaan van de rouw, en werk biedt me de gelegenheid om mijn rouw een plek te geven. Tegelijkertijd zijn er voor mij ook momenten geweest waarop ik er bewust voor heb gekozen om juist minder te werken, tegen mijn gevoel, opvoeding en de werkmoraal van mijn vader in. Het was op die momenten helend om de ruimte te ervaren, en bewust te ontdekken hoeveel tijd ik die dag nodig had om uit bed te komen. Als ik achteraf terugkijk zou het fijn zijn geweest als ook mijn leidinggevende me af en toe had afgeremd, omdat ik zelf die rem niet heb.

Tips als het gaat om Werk& Rouw
Voor de rouwende
– Geef jezelf de tijd om wat er nodig is, om te voelen wat je voelt en om te voelen wat je nodig hebt. Weet dat rouw een proces is, en dat er geen knopje op zit.
– Maak het bespreekbaar, heb het erover, dat helpt. Bijvoorbeeld over praktisch (wat is er gebeurd) of hoe je je voelt.
– Vertraag bewust, en stap niet in die trein van werk.
– Het is okay om even niet met rouw bezig te zijn.

Voor de leidinggevende
– Stimuleer het team tot openheid.
– Maak het bespreekbaar, heb het erover, dat helpt. Voel aan waar de persoon die rouwt behoefte aan heeft.
– Ben niet bang om vragen te stellen. Liever vragen stellen dan dingen aannemen.
– Verdiep je in rouw: wat het is, wat er nodig is gemiddeld genomen en durf dat af te zetten tegen de behoefte van de desbetreffende medewerker, ook als dat consequenties heeft voor het werk. Probeer te snappen wat er gebeurt. Probeer te ontzorgen als je ziet dat iemand dat nodig heeft.

Voor het team
– Deel je eigen ervaringen als je die behoefte hebt, daar heb je zelf ook nog wat aan.
– Maak het bespreekbaar, heb het erover, dat helpt. Voel aan waar de persoon die rouwt behoefte aan heeft.
– Ben niet bang om vragen te stellen. Liever vragen stellen dan dingen aannemen.

Voor de organisatie
– Besteed aandacht aan communicatie en gespreksvoering: wat kun je (beter niet) vragen, en hoe kun je bepaalde dingen het beste vragen.
– Creëer een cultuur van vertrouwen en waarin veiligheid ervaren wordt. Dat je als organisatie actief werkt aan een context waarin mensen, behalve medewerker en collega, ook mens kunnen zijn. Creëer een cultuur waarin mensen om hulp kunnen vragen en aan kunnen geven dat het even niet zo goed met hen gaat.

Lees hier het volledige interview